Pazar Tezgahında Yumurta Satarak Başlayan Morrisons

1899 yılında İngiltere’nin kuzeyinde bir Pazar tezgahında yumurta satarak başlayan ve 60 yıl gibi çok uzun süreli bir ticaret serüveninden sonra ilk dükkanını 1958’de açan Morrisons o yıldan sonra hızla gelişmiş ve bölgenin güçlü perakendecisi olmuştur. 

Morrisons, 2004 yılında satınaldığı “Safeway” zinciri sayesinde kıtanın tamamına yayılmıştır. 2010 yılı finansal raporuna göre yaklaşık 15 milyar paund civarında ciroya ulaşan şirketin halihazırda 425 mağazası bulunmaktadır.

Walmart’ın Tatlı Lokması ASDA

1949 yılında kurulan ve 1999 yılına kadar güçlü bir şekilde (çeşitli zincirleri de satınalarak) 230 mağazaya ulaşarak büyüyen şirket, o yıl dünya devi Walmart tarafından satın alınmıştır. 2010 yılı itibari ile 261’i hipermarket olmak üzere 361 mağazaya ulaşmıştır. Satınalmalarla büyüyen şirket, yine 2010 yılında 194 mağazalı bir indirim süpermarketi konseptindeki Netto grubunu satın almak için teklif vermiştir. Satın alma anlaşması tamamlanmakla birlikte, kesin birleşme için yasal inceleme süreci beklenmektedir.

2010 itibari ile yıllık toplam satışları yaklaşık 19 milyar paund olarak hesaplanan ASDA, müşterileri arasında Tesco’ya göre daha indirimli olarak tanınmaktadır. 

ASDA, diğerlerinden farklı olarak İngiltere’nin dördüncü büyük giyim markası ‘George’un da sahibi olup mağazalarında özel alanlarda satışını yapmaktadır.

Küllerinden Yeniden Doğan Sainsbury’s

1869 yılında ilk mağazasını açan ve 1950’lilerde İngiltere’de ilk self servis marketçiliği başlatan Sainsbury’s, bugün 2 ayrı formatta toplam 872 mağazaya sahiptir. Eski bir mağazacılık geleneğinin olmasına ve İngiltere’de onyıllarca market lideri olmasına rağmen nihayetinde 1996’da liderliği Tesco’ya kaptırmıştır. Daha sonra kötü yönetimler ve Tesco ile direkt rekabet savaşları sonucunda yılsonu zararları yazmaya başlamış ve 2000’li yıllarda yeni yönetim ve dönüşüm çalışmalarıyla tekrar toparlanabilmiştir. 

2005 yılında logosundan başlayarak kurumsal bir yenilenme yaşamış olan marka, pazarda tekrar güçlenmeye başlamış ve 2010 öncesi pazar üçüncüsü olmuş, 2010 yılı itibari ile de ikinciliği ASDA’dan almıştır. Sainsbury’s, 2010 yılı raporunda toplam satışlarının bir önceki yıla göre % 5,6 arttırarak yaklaşık 20 milyar paundluk bir ciroya ulaştığını beyan etmiştir

Çaycılıktan Dünya Devliğine: TESCO

1919 yılında birinci dünya savaşından dönen bir askerin Londra’da kurup Tesco markalı çayları satarak büyüttüğü şirket, 1929 yılında ilk mağazasını açmıştır. 2010 yılı raporuna göre dünya üzerinde Türkiye’de dahil olmak üzere 14 ayrı ülkede, 4,811 mağaza ile faaliyet göstermektedir. 

Toplam satışları (2010 Şubat) 62,5 milyar paund olan şirketin, UK (Birleşik Krallık – United Kingdom) sınırlarındaki satışları toplamda 2,482 mağaza ile 42,3 milyar paund olarak hesaplanmaktadır. Mağazalarının yaklaşık yarısı UK sınırlarında olan şirketin vergi öncesi kârının %71’i UK sınırlarında üretilmektedir. Vergi öncesi kârı toplamda 3,2 milyar paund olan şirketin UK satışları 2009’a göre % 4,2 artış göstermiş. Express formattan mega store formatına kadar her boyutta görülebilen Tesco, ülke genelindeki yaygınlığı ile neredeyse her 3 kişiden birinin alışveriş tercihi olmaktadır.  

Discount Marketlere Örnek:Aldi

Aldi’nin hikâyesi, 1913 yılında Karl Albretch ve Theo Albrecht kardeşlerin annesi tarafından Almanya’nın Essen şehrinin varoşlarında küçük bir dükkân açılmasıyla başladı. Karl Albretch 1920 yılında, kardeşi Theo Albretch ise 1922’de dünyaya geldi. 1946 yılında annelerinin dükkânlarını devralan ve “en ucuz yiyecek” felsefesiyle ilerleyen iki kardeş kısa sürede annelerinin dükkânının çok yakınında bir başka perakendeci dükkânı açtı. 1950’de Albretch kardeşler Ruth Valley’de 13 dükkân sahibiydi. İki kardeş, satıştan önce yüzde 3 oranında indirim yapmak gibi o zamanlar için oldukça yeni olan bir fikre sahiptiler. Oysa o yıllarda geçerli olan yöntem, marketlerin müşterilerin topladıkları indirim kuponlarını düzenli olarak getirmeleri karşılığında paralarının bir kısmını geri vermeleriydi.

Albretch kardeşler, satmayan ürünü hemen kaldırarak, reklam yapmayıp böylece masrafları kısarak, taze ürün satmayarak ve perakende dükkânlarının boyutlarını mümkün olduğunca küçük tutarak kendi tarzlarını yarattılar. 1960 yılına gelindiğinde yaklaşık 300 dükkâna sahipken, sigaraların yerleriyle ilgili yaşadıkları bir tartışma neticesinde iki kardeş yollarını ayırdı. 1962 yılında markalarının adı “Aldi idi. 1966 yılında iki grup, finansal ve hukuksal olarak tam anlamıyla ayrıldılar. Buna karşın bazı ev markalarında veya bazı görüşmelerde tek bir girişim gibi görüldükleri durumlar da mevcut.

Aldi adı, “Albrecht Discount“ ifadesinin kısaltmasından geliyor. Almanya merkezli bu süpermarket zinciri iki ayrı gruptan oluşuyor: Aldi Nord (Kuzey Aldi) ve Aldi Süd (Güney Aldi). Birbirinden bağımsız olarak yönetilen bu iki market, birçok yönüyle birbirinden ayrılıyor.

Bu iki grubun sahibi ve yöneticisi Karl Albretch ve Theo Albrecht kardeşler şu anda emekli olsalar da halen Almanya’nın en zengin adamları unvanına sahipler.

Aldi Almanya,  35 bölgedeki, 2 bin 500 dükkânı ile Kuzey ve Doğu Almanya’da hizmet veren Aldi Nord ve 31 bölgesel şirketi ile Batı ve Güney Almanya’da bin 600 dükkâna ulaşmış Aldi Süd’den oluşuyor. Uluslararası arenaya bakıldığında da, Aldi Nord Danimarka, Fransa ve Benelux ülkeleri ile İber Yarımadası ve Polonya’da faaliyet gösterirken, Aldi Süd Amerika, İrlanda, İngiltere, Macaristan, Avustralya, Slovenya’da hizmet veriyor. (Avustralya ve Slovenya’da Hofer adı altında faaliyet gösteriyor)

Aldi, şu anda dünya çapında 8 bin 200’ü aşkın şubesini yönetiyor ve sadece İngiltere’de her hafta yeni bir şubesi açılıyor. Aldi’nin ulusal ve uluslararası arenadaki en büyük rakiplerinden birisi ise Lidl.

Aldi, düşük fiyat politikasıyla biliniyor. Sloganları, “Daha akıllıca alışveriş”. Aldi, dükkânlarında hiçbir ekstra şeye yer vermiyor. Dekorasyon, süsleme gibi kavramlardan oldukça uzak olan Aldi şubelerinde ürünler çoğu zaman raflarda bile sergilenmiyor. Karton kutulardaki ürünler, müşterilerin kolayca erişebileceği şekilde konuluyor. Kalabalık saatlerde daha çok müşterilerle ilgilenen market çalışanları, müşteri yoğunluğunun azaldığı saatlerde ise daha çok temizlik, depolama gibi işlere bakıyor. Bu ve bunun gibi tasarrufa yönelik önlemler direkt olarak müşteriye “düşük fiyat” olarak yansıyor.

Aldi daha çok yiyecek, içecek, tuvalet kâğıdı gibi ev tüketimine yönelik ve ucuz ürünleriyle tanınıyor. Çoğu ürünü kendi markalarıyla satışa sunan Aldi’de marka çeşitliliği oldukça kısıtlı. Çoğu üründe ikiden fazla marka çeşidi bulunmuyor hatta genelde sadece bir marka yer alıyor. Bununla beraber, ürünle özdeşleşmiş bazı klasik markalar bulunabiliyor, örneğin Almanya’daki şeker markası Haribo gibi. Aldi haftalık özel indirimler de yapıyor. Bu özel indirimler, standart ürünlerin yanı sıra elektronik, bilgisayar gibi daha pahalı ürünler için de geçerli oluyor.

Aldi’nin ortalama mağaza metrekaresi bin-bin 500 metrekare. Yüzde 95’e varan oranlarda öz markalı olan azami 700 ürün taşıyor. Her zaman bulunmasa da oyuncak, kıyafet, çiçek ve hediyelik eşyalar da düzenli olarak indirime giriyor. Kampanyalı, “Special buy” ürünleri oldukça sınırlı sayıda ve sadece belirli bir zaman için oluyor ( genelde bir hafta için). Geçmişte Aldi’nin yaptığı bazı bilgisayar kampanyaları Almanya’da o kadar popüler olmuştu ki, tüm ürünler birkaç saat içerisinde tükenmişti.
Aldi genel olarak kredi kartı kabul etmiyor. Almanya’daki neredeyse tüm Aldi şubeleri haftanın 6 günü akşam 8’e kadar açık. Amerika’daki Aldi şubeleri ise genellikle sabah 9 ile 10 saatleri arasında açılıyor ve akşam 8 itibarıyla kapanıyor. Bu saatler hafta içi için geçerli. Cumartesi günleri akşam 7’de kapanan Aldi Amerika dükkânları, Pazar günleri akşam 5’te kapanıyor. Aldi, Amerika ve Avrupa’nın büyük bölümü de dâhil olmak üzere birçok ülkede ücretsiz plastik torba vermiyor. Aldi, müşterilerini kendi alışveriş torbalarını getirmeleri konusunda teşvik ediyor.

Aldi marketleriyle ilgili genel algı, düşük fiyata düşük kaliteli ürünler sattıkları ve buradan alışveriş yapan insanların başka bir marketten alışveriş yapamayacak kadar az gelirleri olduğu yönünde olsa da bu durum Aldi’nin kâr oranlarını pek fazla etkilemişe benzemiyor. Bununla beraber yavaş yavaş da olsa halk, Aldi’nin uygun fiyatlı ürünlerinin aslında kalitesiz olmadığını, bu konudaki ön yargıların gereksiz olduğunu keşfetmeye başladı. Bu keşifte imaj düzeltilmesi amacıyla hazırlanan bir dizi yemek kitabının da payı var. Bu yemek kitaplarındaki tariflerde sadece Aldi’den alınmış malzemeler kullanılmış.

Aldi, İngiltere pazarında halen küçük bir oyuncu olsa da (İngiltere’deki pazar payı yüzde 3’ten daha az) İngiltere’nin en iyi üniversitelerinden yönetim kademesini için asker toplamaya devam ediyor. Deloitte’e göre Aldi, 2008 yılı itibarıyla 58 milyar dolar ciroya sahip.